Chełmo

Na miejscowym cmentarzu parafialnym znajduje się grobowiec powstańca styczniowego Bonifacego Ławickiego. W 2022 r. z inicjatywy Oddziału PTH w Radomsku dokonano renowacji nagrobka. Fundusze pozyskano z Instytutu Pamięci Narodowej.

Grobowiec Bonifacego Ławickiego, stan po renowacji (fot. T.A. Nowak)

Ławicki Bonifacy (1838-1906), ur. 14 IV 1838 r. w Drwalewie w pow. łęczyckim, s. Józefa. Był jednym z przywódców powstania styczniowego w Pabianicach. Nakazał stworzenie odlewni kul. W momencie wybuchu zrywu poprowadził powstańców do walki. Później przyłączył się do oddziału J. Oksińskiego, ale szczegóły jego szlaku bojowego nie są znane. Zmarł 24 VI 1906 r. w Rudce w gm. Wielgomłyny, został pochowany na cmentarzu w Chełmie.

Powstańcy związani z Chełmem

Bajankiewicz (Bajenkiewicz, Bojankiewicz) Mikołaj Jan, s. Stanisława i Kasyldy z Sawiczów, ur. 4 XII 1845 r. we wsi Granice (akt ur. 122/1845, Chełmo). Członek oddziału Tomasza Krysińskiego, został schwytany 21 I 1863 r. przez włościan w Kietlinie lub Płoszowie (gm. Gosławice), gdy wraz z towarzyszami udawał się na punkt zborny przed atakiem na Radomsko. Wyrokiem Sądu Wojennego w Piotrkowie skazany na karę śmierci. Decyzją Naczelnika Królestwa pozbawiony szlachectwa oraz skierowany do wojska w oddalone korpusy cesarstwa (wcielony 3 V 1863). W 1869 r. dowodzący wojskowym okręgiem we wschodniej Syberii prosił władze pow. noworadomskiego o opinię w sprawie jego zwolnienia ze służby i powrotu do kraju.

Jasiński Mateusz Maciej, ur. ok. 1806 r. we wsi Olewin (parafia Ruda), s. Ignacego i Magdaleny z Mianowskich, w czasie powstania rządca dóbr Chełmo i wójt gminy. Żonaty z Marianną Muśnicką (akt małż. 5/1839, Niedośpielin), a po jej śmierci w 1840 r. z Honoratą Otocką (akt małż. 7/1849, Niedośpielin). Z drugą żoną miał co najmniej dwoje dzieci (akty ur.: 113/1850, 3/1855, Chełmo). Dostarczał zaopatrzenie i broń, wysyłał kurierów do powstańczych naczelników, 18 I 1864 r. skazany na zsyłkę do gub. archangielskiej. Uwolniony staraniem Skórzewskich, właścicieli dóbr Chełmo.