Na początku maja 1863 r. „Czas” i „Gazeta Narodowa” podawały za „Breslauer Zeitung” wiadomość o mającej się odbyć w okolicach Brzeźnicy potyczce. Wydarzenia te nie zostały potwierdzone w żadnych innych publikacjach, prawdopodobnie jest to tzw. „kaczka dziennikarska”.
„Gazeta Narodowa 1863, nr 76, s. 3.
W aktach Zarządu Generał-Policmajstra w Królestwie Polskim znajdują się wzmianki o potyczce pod Brzeźnicą, która miała się odbyć 23 II 1864 r. W czasie rozbicia oddziału niejakiego Krzysztofowicza vel Krzysztajerowicza wzięto do niewoli co najmniej 6 powstańców: Jakuba Dulewskiego (s. Aleksa, włościanin, ur. ok. 1833 r., poch. z Łękawy), Jana Gedlicha (s. Wojciecha, ur. ok. 1839 r., włościanin, poch. ze wsi Kostrzyna w pow. wieluńskim), Józefa Gralę (s. Tomasza, ur. ok. 1845 r., poddany pruski, włościanin), Jana Kopernieka vel Kopernika (ur. ok. 1840 r., włościanin, poddany austriacki), Wawrzyńca Kowalczyńskiego (s. Siemiona, ur. ok. 1809 r., włościanin, poch. z Kamieńska) i Piotra Woźniakowskiego (s. Jana, ur. ok. 1824 r., włościanin). Wszyscy zostali odesłani do Pskowa do rozpatrzenia ich spraw przez MSW. Co najmniej do lat 40. XX w. w zbiorowej pamięci mieszkańców Brzeźnicy żywa była opowieść, że w miejscu zwanym „szubienicą” stracono kilku powstańców. Możliwe, że wiadomość dotyczy tej potyczki.
Po powstaniu styczniowym w wyniku reformy administracyjnej z lat 1869-1870 Brzeźnica, podobnie jak niektóre inne małe miasta, została zdegradowana do rangi osady.
Powstańcy i osoby represjonowane z gminy Nowa Brzeźnica
Bednarczyk Józef Gabriel (1841-1898), s. Mateusza (strażnika a następnie burmistrza) i Karoliny ze Szwendków, szlachcic, ur. 18 III 1841 r. w Będkowicach w pow. olkuskim, ekspedytor poczty i poczthalter stacji pocztowej w Brzeźnicy (1861-1866) oraz pełniący obowiązki wójta gm. Dubidze. Obwiniony o wydanie paszportu powstańcowi Mączkowskiemu(?), skazany na karę grzywny w wysokości 50 rs. Żonaty (w 1861 r.) z Leontyną Strupczewską, a po jej śmierci z Eugenią Łękowską (w 1862 r.). Pod koniec życia był księgowym urzędu powiatowego w Przasnyszu. Tam zmarł 25 XI 1898 r. Uzupełnienia: akt ur. 18/1841, Biały Kościół; akt. małż. 26/1861, Nowa Brzeźnica; akt małż. 113/1862, Częstochowa par. św. Zygmunta; akt zg. 423/1898, Przasnysz.
Chlebowski Piotr, nauczyciel, mieszkaniec Brzeźnicy, uczestnik powstania, poszukiwany przez władze carskie listem gończym.
Hauzer (Gauzer) Stanisław, s. Karola i prawdopodobnie Wiktorii z Zaborowskich, ur. ok. 1837 r., ziemianin z Dworszowic Kościelnych. Aresztowany na podstawie zeznań świadków, decyzją z 7 IX 1863 r. wcielony (30 IX 1863) do armii carskiej.
Jodłowski Konstanty, s. [prawdopodobnie Marcelego] i Amelii [z Sulikowskich]. Miał trzech braci, najmłodszego Jacka oraz dwóch wziętych do wojska rosyjskiego (możliwe, że za udział w powstaniu). On sam za udział w powstaniu został skazany na 6 lat robót katorżniczych w fabrykach syberyjskich, odesłany transportem 24 XII 1864 r., przebywał w Czeremchowie(?) w gub. irkuckiej. W 1873 r. Amelia Jodłowska (wdowa, mieszkająca wówczas w Brzeźnicy) usiłowała dowiedzieć się od władz o losie syna, ponieważ od roku nie miała od niego wiadomości.
Kowalski Antoni, s. Kazimierza i Agnieszki z d. Śliwińskiej, ur. 11 I 1842 r. w Dubidzach koło Brzeźnicy (akt ur. 4/1842, Nowa Brzeźnica), mieszczanin. Wzięty do niewoli na terenie gub. radomskiej, 22 VI 1863 r. wcielony siłą do armii carskiej.
Kowalski Leon, s. gorzelanego Kazimierza i Antoniny z Doboszewskich, ur. 10 IV 1844 r. w Dubidzach (akt ur. 43/1844, Nowa Brzeźnica), kawaler, aresztowany za udział w powstaniu, skazany na 2 lata rot aresztanckich.
Krzypkowski Wincenty, s. Grzegorza i Katarzyny z d. Lisińskiej, ur. 24 III 1843 r. w Starej Brzeźnicy, włościanin (akt ur. 47/1843). Aresztowany 31 III 1864 r. w Galicji, gdzie się ukrywał. Wysłany do Pskowa do rozpatrzenia przez MSW, sądzony we Włodzimierzu, skazany na 4 lata rot aresztanckich. Prawdopodobnie wyrok złagodzono, bo już 16 VI 1867 r. w Nowej Brzeźnicy zawarł związek małżeński z Marianną Skorupską (akt małż. 15/1867, Nowa Brzeźnica).
Tarkowski Damazy Euzebi, s. szewca Mateusza i Marianny z Maźniowskich, ur. 27 XI 1840 r. w Częstochowie, mieszczanin. Aresztowany 19 III 1864 r. w Częstochowie za przynależność do oddziału Krzysztofowicza (rozbitego pod Brzeźnicą 23 II). Skazany na ciężkie roboty na Syberii.
Wierzbicki Stanisław Adolf, s. ekonoma Hipolita i Barbary z Ponikłowiczów, ur. 7 V 1839 r. w Dworszowicach Kościelnych (akt ur. 5/1839, Dworszowice Kościelne), tamże zamieszkały, szlachcic. Wziął udział w powstaniu styczniowym. Wzięty do niewoli i wcielony karnie do wojska rosyjskiego (26 VII 1863). Służył jako kanonier. Po uwolnieniu z wojska mieszkał w Warszawie, gdzie zm. 30 I 1880 r. (akt zg. 48/1880, Warszawa par. św. Aleksandra). Rodziny nie założył.