Stobiecko Szlacheckie

Majątek w Stobiecku Szlacheckim kilka lat przed powstaniem styczniowym przeszedł w ręce Władysława Krąkowskiego. Nie wiadomo, czy Władysław zaangażował się w działalność powstańczą, natomiast mieszkający z nim bracia Polikarp i Maksymilian z pewnością tak.

Krąkowski Maksymilian (1838-po 1883) – właściciel ziemski. Ur. 25 VI 1838 r. w Chwałkowie. Jego udział w powstaniu potwierdza nekrolog i inskrypcja na grobie żony Włodzimiery oraz jej wspomnienia z 1863 r. W wielu źródłach podawano, że kapitan Krąkowski, stryjeczny brat majora [Polikarpa] Krąkowskiego, należał do oddziału T. Cieszkowskiego. Miał zginąć pod Broszęcinem (10 IV 1863) lub Ruszkowem. Wiele wskazuje, że kapitan Krąkowski to w rzeczywistości rodzony brat Polikarpa – Maksymilian, a wiadomość o śmierci jest nieprawdziwa (znana jest pełna lista osób poległych pod Broszęcinem, wśród nich jest tylko jeden Krąkowski – Polikarp). Wg. wspomnień żony Maksymilian był w wojsku pruskim kirasjerem. W powstaniu walczył pod dowództwem Kazimierza Mielęckiego i został ranny w bitwie pod Bieniszewem [1 III 1863]. Później był więziony w Koninie. W 1864 r. ożenił się w Rędzinach z Włodzimierą z Jodłowskich (uczestniczką powstania, kurierką, patrz więcej: Dobryszyce). Po ślubie mieszkali w folwarku Marianka w dobrach Rędziny, później przenieśli się do Rożnów koło Radomska leżących w dobrach rodzinnych żony Zdania, a około 1872 r. do Warszawy. W Warszawie Maksymilian pracował jako konduktor kolejowy. Uzupełnienia: Wspomnienia z powstania 1863 r. Włodzimiery z Jodłowskich Krąkowskiej, mps sygn. 13171/III, Ossolineum, s. 7.

Krąkowski Polikarp Roman Narcyz h. Trąby (1827-1863) – właściciel ziemski, uczestnik powstania styczniowego. Ur. 26 I 1827 r. w Grzymałowie (dziś: dzielnica Swarzędza), s. Szymona Judy Erazma Narcyza (właściciela ziemskiego, byłego legionisty, żołnierza napoleońskiego, majora wojsk Królestwa Polskiego, powstańca z 1831) i Michaliny z Brzeżańskich. Miał czworo rodzeństwa: Praksedę (ur. 1832), Józefa (ur. 1837), Maksymiliana (ur. 1838) i Władysława Apolinarego (1844-1901; w 1863 dziedzic Stobiecka Szlacheckiego). Wg wspomnień bratowej Włodzimiery Krąkowskiej (patrz: Dobryszyce) P. Krąkowski był byłym majorem wojsk pruskich. Ożenił się 4 VI 1857 r. w Warszawie z Heleną Ludwiką Izabellą Psarską (ok. 1834-1906), ur. w Wilczkowicach pod Krakowem, c. Augusta (radcy dworu) i Ulryki ze Stojentynów. Miał 5 dzieci: Konstantego Szymona Augusta (ur. 1858), Franciszka Salezego (1859-1934), Leona Piotra (ur. 1860), Helenę Emilię (ur. 1861) i Jadwigę Emilię (ur. 1863 po jego śmierci, zm. 1888). Zajmował się administrowaniem majątkami ziemskimi lub je dzierżawił: administrator dóbr Józefa Mieszkowskiego w Krasieninie w pow. lubelskim (1858), plenipotent (pełnomocnik) dóbr Zalesie w pow. warszawskim (1859), dzierżawca dóbr Borowiecko lub wg innych źródeł Bartodzieje (od ok. 1862). Przystąpił do powstania na prośbę (a właściwie żądanie) powstańców, którzy wiedząc o jego doświadczeniu wojskowym chcieli, aby objął nad nimi dowództwo. Jego oddział organizował się w lasach w rejonie Maluszyna i początkowo składał się z mieszkańców Radomska i okolic, później przeszedł pod komendę płk. Teodora Cieszkowskiego. We współpracy z Ignacym Bednarskim dokonał konfiskaty pieniędzy (5310 rub.) z rządowego składu solnego w Radomsku (14 III 1863). Z wpisów do księgi zejść parafii w Chabielicach wynika, że major P. Krąkowski i jego towarzysze Stefan Szymański i Jan Iwulski zginęli z rąk kozaków rankiem 10 IV 1863 r. w Stanisławowie (niedaleko miejsca bitwy pod Broszęcinem). Zostali pochowani 13 IV 1863 r. na cmentarzu w Chabielicach. Uzupełnienia: Wspomnienia z powstania 1863 r. Włodzimiery z Jodłowskich Krąkowskiej, mps sygn. 13171/III, Ossolineum, s. 6.

Po dekrecie uwłaszczeniowym chłopi (czasem z inspiracji władz) wystawiali carowi Aleksandrowi II jako dowód wdzięczności dziękczynne krzyże. Najczęściej „pomniki” te wykonywano z kamienia, ale zdarzały się też drewniane. Tzw. krzyże uwłaszczeniowe znajdowały się w większości wsi, nieraz opatrzone były stosowną inskrypcją. Jednak do dzisiejszych czasów dotrwało niewiele z nich. Większość zlikwidowano lub zmieniono intencję po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Jeden z takich drewnianych krzyży znajdował się w Stobiecku Szlacheckim obok kapliczki, którą ufundował właściciel majątku Jan Jaskłowski. Krzyż był skracany ze względu na murszenie części znajdującej się w ziemi. W końcu zastąpiono go metalowym.

 

Krzyż i kapliczka w Stobiecku Szlacheckim (fot. G. Mieczyński)