Karczewice

W Karczewicach znajduje się kapliczka ufundowana przez właściciela dóbr Rzeki Wielkie Salezego Chrzanowskiego. Chrzanowski brał udział w powstaniu styczniowym i służył w kawalerii gen. Edmunda Taczanowskiego. Po klęsce pod Kruszyną (patrz: Kruszyna) uciekał w kierunku swojego majątku. Na wzgórzu między Karczewicami a Rzekami Wielkimi jego koń padł z wyczerpania. Jeździec widząc zbliżających się kozaków zaczął modlić się o ocalenie. Rosjanie nie zauważyli powstańca i pogalopowali dalej. Chrzanowskiemu udało się dotrzeć do dworu i następnie dołączyć do innych powstańców. Wierząc, że ocalenie zawdzięcza Maryi, po powstaniu wystawił w tym miejscu kapliczkę jako wotum za uratowanie życia.

Kapliczka powstańcza w Karczewicach, stan 2022 r. (fot. G. Mieczyński)

W 2006 r. kapliczkę odrestaurowano, umieszczono w niej kopię wizerunku Matki Bożej Skalskiej (patronki powstańców) autorstwa Anny Baran, studentki Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi i mieszkanki Karczewic. Uroczystość poświęcenia odbyła się 15 sierpnia. Jak pisała „Niedziela”: (…) Uczestniczyli w niej licznie mieszkańcy Karczewic oraz innych miejscowości z terenu gminy Kłomnice, działacze samorządowi oraz członkowie Gminnego Stowarzyszenia Obywatelskiego. W uroczystości wziął również udział Czesław Ryszka, senator Prawa i Sprawiedliwości, który podziękował inicjatorom dzieła za świadectwo wiary oraz przywiązania do Ojczyzny. Zebrani wysłuchali powstańczej historii kapliczki i obrazu Matki Bożej Skalskiej, którą przedstawił Krzysztof Wójcik. Następnie odbyło się maryjne nabożeństwo, któremu przewodniczył ks. kan. Alojzy Zatoń – proboszcz parafii pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Garnku oraz apel poległych prowadzony przez Jana Miarzyńskiego, przewodniczącego Gminnego Stowarzyszenia Obywatelskiego i kłomnickich harcerzy. Zabrzmiała Cisza, złożono kwiaty i zapalono znicze. Na zakończenie uroczystości zebrani zaśpiewali pieśń Boże, coś Polskę („Niedziela” 2006, nr 36). W chwili obecnej kapliczka wymaga ponownego odrestaurowania.

Chrzanowski Franciszek Salezy Ignacy z Łaniowa h. Suchekomnaty (1824-1897) – właściciel ziemski, uczestnik powstania styczniowego. Ur. 28 I 1824 r. we dworze w Żuchowicach, s. Michała (dziedzica dóbr Żuchowice i asesora Komisji Województwa Kaliskiego) i Teresy z Bielskich (Bilskich). Dzierżawca dóbr Żuchowice. W 1856 r. (lub 1855) kupił od Władysława Komornickiego majątek w Rzekach. Dał się poznać jako dobry gospodarz. Członek Towarzystwa Rolniczego (1861). W 1861 r. zorganizował w swym dworze spotkanie okolicznej szlachty w celu powołania spółki pod nazwą Dom Zleceń, która miała zajmować się obrotem materiałami służącymi do produkcji rolnej. Był z tego powodu szykanowany przez władze rosyjskie. W czasie powstania styczniowego wspomagał insurekcję, wziął udział w bitwie pod Kruszyną (29 VIII 1863). W 1850 r. ożenił się w Mierzynie z Eufemią Malwiną Dąbrowską (1834-1895, c. Michała – dziedzica wsi Szczepanowice i Ewy z d. Turskiej). Mieli dzieci: Stefanię Rozalię (1851-1909), Michała Bolesława (1852-1857), Wiktorię Marię (1855-1857), Helenę Marię (ur. 1857), Marię Anastazję Michalinę (ur. 1860), Eufemię (ur. i zm. 1864), Witolda Władysława (1865-1868). F. Chrzanowski zm. 7 X 1897 r., pochowany 11 X na cmentarzu w Kłomnicach. Córka Stefania z mężem Bronisławem Szwejcerem ufundowała F. Chrzanowskiemu tablicę pamiątkową wmurowaną w kościele parafialnym w Kłomnicach (Radomszczański Słownik Biograficzny, t. 3, s. 40-41) .