Dmenin

Na zewnętrznej ścianie kościoła w Dmeninie wmurowana jest tablica poświęcona byłemu proboszczowi Ignacemu Mosińskiemu, którego za popieranie powstania Rosjanie skazali na karę śmierci.

Tablica pamiątkowa wmurowana w 1925 r. w ścianę kościoła w Dmeninie poświęcona ks. Ignacemu Mosińskiemu (fot. G. Mieczyński)

Mosiński Ignacy (1812-1864), proboszcz parafii Dmenin. Ur. w Ostrzeszowie w ówczesnym Księstwie Warszawskim (ochrzczony 27 I 1812), s. Józefa. Po wybuchu powstania styczniowego sympatyzował z ruchem narodowym. Po jednym z patriotycznych kazań, które wygłosił latem 1863, został zadenuncjowany przez mieszkańca okolicznej wioski, ewangelika Wilhelma Klicha. Aresztowany 20 września przez naczelnika piotrkowskiej żandarmeryjnej komendy kpt. Konradiego. W czasie rewizji nie znaleziono żadnych obciążających materiałów. Oskarżenie opierało się tylko na wymuszonych zeznaniach włościan wsi Dmenin. Mosiński podczas przesłuchania 27 IX 1863 r. nie przyznał się do zarzucanych mu czynów. Sąd polowo-wojenny przy naczelniku oddziału Warszawsko-Wiedeńskiej Kolei skazał go 21 II 1864 r. na karę śmierci. Stracony poprzez powieszenie 5 III 1864 r. w Piotrkowie. Wraz z nim śmierć ponieśli powstańczy naczelnik powiatu radomszczańskiego Ignacy Błeszyński i szeregowiec wołyńskiego pułku ułanów Panteleon Suchy (Suchoj). Wszyscy spoczywają w zbiorowej mogile powstańców styczniowych na tamtejszym cmentarzu parafialnym.

Opis uroczystości poświęcenia tablicy w Dmeninie („Gazeta Radomskowska” 1925, nr 21, s.3-4).

Po aresztowaniu ks. I. Mosińskiego parafią w Dmeninie zarządzał ks. Stefan Ignacy Larecki (1810-1888), prebendarz strzałkowski. Według P. Kubickiego miał też brać czynny udział w powstaniu styczniowym. Nie potwierdza tego korespondencja dziekana Nowickiego z Konsystorzem Foralnym Piotrkowskim, z której wynika, że ks. Larecki opuścił prebendę w Strzałkowie w październiku 1862 r. i udał się początkowo do Warszawy, a następnie Częstochowy. W obu miastach zachowywał się nagannie, popadł w długi. Następnie miał się leczyć (najprawdopodobniej psychicznie) w szpitalu w Warszawie. Do Strzałkowa powrócił w październiku 1863 r. Władze kościelne, po pozytywnej opinii psychiatrycznej doktora Kocha z Radomska, skierowały go w 1864 r. do administrowania parafią Dmenin, pozostawiając mu jednocześnie prebendę w Strzałkowie. W latach 80. XIX w. administrował parafią w Skulsku. Zm. 19 IV 1888 r. w Skulsku.

Powstańcy związani z Dmeninem

Borkowski Jan Łukasz (1841-1917), s. Stanisława (właściciela dóbr w Dmeninie) i Eustachi z Czarnomskich, na wieść o wybuchu powstania powrócił ze studiów w Liege. Służył w oddziale Mierosławskiego, walczył na Kujawach, opuścił oddział po klęsce pod Nową Wsią i wrócił do domu w połowie III 1863 r. W 1864 r. ponownie wyjechał do Belgii.